Wczesna neurologiczna stymulacja szczeniąt
Najnowsze badania dowodzą, że psy, które zostały wystawione na działanie bodźców zewnętrznych między 3. a 16. dniem życia, lepiej znoszą szeroko pojęty stres, mają lepszą odporność na choroby, mają mocniejszy układ krążenia, są bardziej wytrzymałe i lepiej sprawdzają się użytkowo
Artykuł ukazał się w kwartalniku Vet Personel wydanie nr 2/2014.
Dawniej psy rozmnażały sie mniej lub bardziej przypadkowo, a ich potomstwo rodziło sie w norach, budach lub szopach. W takich warunkach, kiedy posłaniem była zwykła szmata, siano lub słoma i nie było poduszki elektrycznej lub grzejącej lampy, od chwili narodzin szczenięta narażone były na różne stresujące sytuacje. Zanim szczenięta wykształciły naturalna regulację termiczną, ciepło zapewniała leżąca ze szczeniętami matka. Kiedy opuszczała swoje legowisko, szczenięta w nieogrzewanym środowisku pozostawały same, niejednokrotnie odpełzając od pozostałych i doznając zimna, zmiany faktury podłoża i innego zapachu. Kierowane instynktem powracały na miejsce, uspokajając pobudzone zmysły. Słabsze osobniki nie przeżywały prób walki o przetrwanie. Ginęły z wychłodzenia. z braku możliwości osiągnięcia sutka z pokarmem. Tak wyglądała selekcja naturalna i wzrastanie w ekstremalnych warunkach. Tylko najmocniejsze osobniki przetrwały trud dorastania w niekorzystnych warunkach.
Odkąd zaczęto hodować psy rasowe, hodowcy poczuli obowiązek i odpowiedzialność za szczenięta powołane do życia. Poza tym cena uzyskana za psa rasowego w pewnym sensie budziła konieczność podjęcia działań na rzecz przeżywalności szczeniąt. Po czasie selekcja reprodukowanych osobników ze względu na cechy eksterieru w pewnym sensie spowodowała zatracanie cech użytkowych, do których pierwotnie rasa została przeznaczona. Hodowcy zadbali o każdy szczegół dotyczący bezpiecznego, urządzonego wręcz w cieplarnianych warunkach odchowu szczeniąt. Dobrze wypielęgnowane szczenięta przez zadbane mamy rozwijają się w zaciszu cieplej porodówki. Nierzadko brakuje właśnie kontaktu z tymi bodźcami, z którymi pierwotnie psy w początkowym okresie rozwoju miały styczność. Dlatego naukowcy zainteresowali się zbadaniem przyczyn pojawiających się problemów z dorosłymi osobnikami psów ras np. wszechstronnie użytkowych. Skąd biorą się zahamowania w reakcjach, lękliwość, agresja, brak współpracy z człowiekiem?
Przeprowadzono doświadczenia na małych małpach, myszach i szczurach. Niektóre z nich poddano stymulacji, inne izolowano. Badania dowiodły, że główną przyczyną jest brak kontaktu małych z wieloma bodźcami we wczesnym wieku. Te, które poddano stymulacji dotykiem, zmianom temperatury oraz dźwiękiem, a także zmianom pozycji w ułożeniu ciała, wyrosły na odważne, odporne i doskonałe użytkowo psy. Poza wczesną neurologiczną stymulacją bardzo ważna jest socjalizacja szczeniąt po ukończeniu 8. tygodnia życia. Suki bywają różnymi matkami, w zależności od rasy. Niejedna pielęgnuje szczenięta, liżąc pilnie ich brzuszki, sprząta ich odchody w kojcu, socjalizuje. Inne poza karmieniem zostawiają szczenięta hodowcy. Ani jedna, ani druga sytuacja nie jest dobra. W pierwszym przypadku szczenięta nie mają kontaktu z bodźcami innymi niż znane miejsce i matka ze wszystkimi przymiotami. Dopiero w czwartym tygodniu życia, kiedy zaczynają wychodzić z porodówki poza znane legowisko, doznają wszystkich bodźców. Dla hodowcy taka matka to skarb. Niewiele jest pracy przy zadbanych przez sukę szczeniętach. Niestety brak wczesnego kontaktu opóźnia rozwój szczeniąt. W drugim przypadku. kiedy suka pozostawia swoje potomstwo hodowcy, tylko je karmiąc i nie wykonując żadnych czynności pielęgnacyjnych, konsekwencją może być lęk przed dorosłymi osobnikami tego samego gatunku. To matka uczy szczenięta zachowań socjalnych wobec innych dorosłych osobników.
Zanim opracowano wczesną stymulację szczeniąt, eksperci z dziedziny rozwoju psów mówili o korzyściach płynących z brania świeżo narodzonych szczeniąt na ręce na 2 sekundy dziennie.
Wczesnorozwojowa stymulacja szczeniąt — Bio sensor — opracowana została przez specjalistów amerykańskiej armii, by polepszyć odporność psów użytkowanych w ekstremalnych warunkach stresowych. Program ten w późniejszym okresie udostępniono pod nazwą Super Dog.
Ćwiczenia
Ćwiczenia, które należy stosować, to:
- stymulowanie łapek dotykiem przy pomocy pałeczki do czyszczenia uszu pomiędzy opuszkami palców; czas trwania: 2-5 sekund;
- ułożenie szczenięcia w pozycji pionowej głową do góry; czas trwania: 3-5 sekund;
- ułożenie szczenięcia w pozycji pionowej głową w dół; czas trwania: 3-5 sekund;
- ułożenie szczenięcia na plecach; czas trwania: 3-5 sekund;
- ułożenie szczenięcia na innym podłożu niż to, którym jest wyłożone legowisko, np. wilgotny ręcznik; czas trwania: 3-5 sekund.
Socjalizacja
Pod tym pojęciem kryją sie okoliczności życia szczenięcia po opuszczeniu kojca, matki i rodzeństwa, czyli od 8. do 16. tygodnia życia. Tutaj ogromna odpowiedzialność spoczywa na hodowcy, aby uprzedził nowych właścicieli szczeniąt, że zapewnienie prawidłowego rozwoju szczenięcia leży w jego rękach. Im więcej bodźców dostarczonych w tym wieku, tym lepiej rozwinięty, czyli przystosowany do życia w nowym otoczeniu, jest pies. Zaleca się:
- szeroki kontakt z ludźmi, dziećmi, dorosłymi i młodymi przedstawicielami swojego gatunku;
- jazdę samochodem;
- pobyt u lekarza weterynarii;
- spacer na smyczy przy ruchliwej ulicy, przejeżdżającym pociągu;
- pobyt nad jeziorem i próbę wejścia do wody,
Badania naukowe dowiodły. że tylko przystosowane psy, czyli takie, którym właściciel poświecił bardzo dużo czasu na socjalizację w nowym otoczeniu ludzi, zwierząt i dźwięków, mogą stać sie odważnym i ufnym przyjacielem człowieka.
Wzbogacenie
To pojęcie dotyczy celowego rozwoju psa. Do takich technik należy udział psa w różnego rodzaju szkoleniach. Na początek psie przedszkole, potem szkolenie na psa towarzyszącego I, II i III stopnia; szkolenie w kierunku psa obrończego lub bardziej na sportowo - Agility lub Frisbee. Nie ma nic gorszego niż zakup małego psa i zamkniecie go na 8 godzin w domu, bez możliwości pogłębiania doświadczeń zdobytych w kojcu matki. Od pustych ścian trudno jest się czegoś nauczyć, szczególnie jeśli małe szczenię nie wie, gdzie załatwić swoje potrzeby. Gdzie są granice nowego miejsca i kto jest w nim nowym przewodnikiem? Każda wspólna zabawa rozwija, pod warunkiem że jest się z kim pobawić.
Porady
Najważniejsze to starać sie zrozumieć potrzeby psa i to, jaka jest jego natura. Prawidłowe podejście hodowcy do uzyskanych szczeniąt, wzięcie na siebie odpowiedzialności za ich prawidłowy rozwój, odchów, żywienie i sprzedaż wybranym rodzinom są dobrym początkiem nowego życia szczeniąt. Wiedza i świadomość hodowcy niejednokrotnie są ogromne. Najważniejsze, aby w dniu sprzedaży szczenięcia hodowca przekazał nowemu właścicielowi najważniejsze informacje dotyczące socjalizacji i koniecznošci rozwoju psa.